Ομορφιά μαμά ζωγραφίζει με τη μικρή της κόρη. Κομψή γυναίκα που σχεδιάζει την εικόνα με το κοριτσάκι. Χαριτωμένο παιδί με λευκό μπλουζάκι και μπλε τζιν
Sara Pezzica
Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια, Ph.D στην αναπτυξιακή ψυχολογία
Πρόεδρος της ιταλικής ένωσης διαταραχών προσοχής και υπερκινητικότητας Aidai Toscana
www.aidaiass Associazione.com
Προσοχή είναι εκείνη η εγκάρσια λειτουργία που μας φέρνει σε επαφή με τον κόσμο και θέτει τα θεμέλια για γνώση και μάθηση.
Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, η προσοχή συνδέεται στενά με το σώμα, με τους ήχους, τις εικόνες, τα χρώματα, τα προσωπικά ενδιαφέροντα του παιδιού και ευνοείται από σταθερές ρουτίνες (Pezzica, Caracciolo Perticone, 2019).
Για να μάθουμε μια νέα έννοια ή έναν νέο μαθηματικό κανόνα πρέπει απαραίτητα να εστιάσουμε την προσοχή σε αυτό που μελετάμε ( εστιασμένη προσοχή ), να το σταματήσουμε για να επεξεργαστούμε τις πληροφορίες που έχουμε διαθέσιμες ( συγκέντρωση ) και να αναστέλλουμε όλα τα ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή (επιλεκτική προσοχή ).
Σύμφωνα με το αμφίδρομο μοντέλο (Fedeli and Vio, 2015), οι θεμελιώδεις προϋποθέσεις για να συμβεί όλο αυτό είναι η ενεργοποίηση οργανωτικών διαδικασιών (ευελιξία και προγραμματισμός) και η απόκτηση ισορροπημένων ενεργειακών επιπέδων (προσπάθεια και δέσμευση, επιμονή στο έργο και διαχείριση συναισθημάτων ) .
Σε αυτό το άρθρο εστιάζουμε σε ορισμένες στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση της λειτουργικότητας της ενεργειακής οδού, δηλαδή στην ικανότητά μας να αποκτήσουμε ένα βέλτιστο επίπεδο φυσιολογικής ενεργοποίησης για να ξεκινήσουμε και στη συνέχεια να διατηρήσουμε την προσοχή στην εργασία. Στη μελέτη, το βέλτιστο επίπεδο στο οποίο είναι δυνατό να επιτευχθεί η καλύτερη απόδοση είναι το ενδιάμεσο καθώς συνδέεται με την κατάσταση της ψυχικής παρουσίας και της ενεργητικής εγρήγορσης. Τα χαμηλά επίπεδα φυσιολογικής ενεργοποίησης (υπνηλία, χαλάρωση) σχετίζονται με μεγαλύτερη τάση για διάσπαση της προσοχής και νοητική περιπλάνηση ενώ τα υψηλά επίπεδα φυσιολογικής ενεργοποίησης (συναισθηματική ή σωματική διέγερση) συνδέονται με μεγαλύτερη αποδιοργάνωση.
Όταν τα επίπεδα ενέργειας είναι πολύ υψηλά, το παιδί δυσκολεύεται να σταματήσει και να έρθει σε επαφή με την εννοιολογική μάθηση. Ας σκεφτούμε πόσο δύσκολο είναι για έναν δάσκαλο να επανακτήσει την προσοχή των μαθητών μετά το διάλειμμα, όταν τα παιδιά έχουν φορτώσει τις μπαταρίες τους. Ή στο σπίτι, ας προσπαθήσουμε να θυμηθούμε πόσο περίπλοκο μπορεί να είναι για μερικά παιδιά να ξεκινούν την εργασία αμέσως μετά το τέλος ενός συναρπαστικού παιχνιδιού ενός βιντεοπαιχνιδιού ή μετά από ένα τρέξιμο. Σε όλες αυτές τις καταστάσεις το φυσιολογικό σύστημα είναι πολύ ενεργοποιημένο και χρειάζεται ενδιάμεσες δραστηριότητες που το βοηθούν να προσεγγίσει τα βέλτιστα επίπεδα ενεργοποίησης.
Χαμηλότερα επίπεδα φυσιολογικής ενεργοποίησης
Χτίζουμε τελετουργίες μετάβασης και προσέγγιση στην εργασία. Ας επιλέξουμε μία από αυτές τις δραστηριότητες και ας την προτείνουμε πριν αρχίσουμε να εργαζόμαστε:
1. Οργάνωση – Αφού παίξετε το παιχνίδι έχετε 5 λεπτά για να οργανώσετε τα υλικά. Για τη δραστηριότητα που παρέχουμε θα χρειαστείτε το τετράδιο μαθηματικών, το βιβλίο και τη μολυβοθήκη.
2. Διακοσμήστε – Πριν ξεκινήσετε την εργασία, ας στολίσουμε αυτή τη σελίδα με ένα μικρό θεματικό σχέδιο. Θα μελετήσουμε τον άνθρωπο Herectus που ανακάλυψε για πρώτη φορά τη φωτιά, θα σχεδιάσουμε μια όμορφη φλόγα.
3. Παίξτε. Εντοπίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια ή παιχνίδια με χαρτιά που διαρκούν το πολύ 5 λεπτά. Θα τα χρειαστούμε για να επαναφέρουν το παιδί στο τραπέζι, να ανακατευθύνουν τις γνωστικές διαδικασίες και να οργανώσουν προκλήσεις με βαθμονομημένους χρόνους κατά τα επόμενα διαλείμματα.
Όταν τα επίπεδα ενέργειας είναι πολύ χαμηλά , το παιδί αγωνίζεται να δραστηριοποιηθεί στην εργασία, όπως και μερικά αυτοκίνητα Diesel πασχίζουν να αναφλεγούν στο κρύο. Μία από τις προτεινόμενες δραστηριότητες για τα αυτοκίνητα είναι η προθέρμανση . Βοηθάμε τα παιδιά να αυξήσουν την ενεργοποίησή τους προσφέροντας παιχνίδια που διεγείρουν το σύστημα προειδοποίησης προσοχής: για παράδειγμα, περάστε τη βόμβα ή γεμάτη τσάντα, άδεια τσάντα. Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά το γέλιο είναι επίσης ένας πολύ ισχυρός φυσιολογικός ενεργοποιητής . Βρίσκουμε την ευκαιρία και τη δικαιολογία να γελάσουμε μαζί πριν πραγματοποιήσουμε μια γνωστικά απαιτητική δραστηριότητα, διαβάζουμε ένα αστείο, ένα αστείο καρτούν στο οποίο υπάρχουν σχολικά θέματα (στο πλάι προτείνουμε ένα που δημιουργήθηκε από την Pera Comics ιδανικό για γραμματική). Αυτές οι δραστηριότητες έχουν διπλό σκοπό να δημιουργήσουν μια συνενοχή μεταξύ του παιδιού και του ενήλικα και χρησιμεύουν για να ελαφρύνουν την ατμόσφαιρα.
Σε όλες τις περιπτώσεις, για να υποστηριχθεί η προσοχή, θα είναι απαραίτητο να προγραμματιστούν δραστηριότητες έτσι ώστε τα παιδιά να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν και να αισθάνονται ικανά να το κάνουν.
«Πόση ώρα χρειάζεται να κάνετε αυτή την άσκηση; Ας προσπαθήσουμε να το μετρήσουμε με το χρονόμετρο και να συγκρίνουμε την πρόβλεψή σας με αυτό που θα μας πει το ρολόι».
“Έχετε 10 λεπτά για να πραγματοποιήσετε αυτή τη δραστηριότητα, στο τέλος θα παίξουμε ένα παιχνίδι τράπουλας”.
Χρησιμοποιούμε το αναλογικό ρολόι για να επιτρέψουμε στο παιδί να δει τον χρόνο ως χώρο, μια πιο συγκεκριμένη έννοια και επομένως πιο κατανοητή για τα μικρότερα παιδιά. «Αυτή η δραστηριότητα διαρκεί 5 λεπτά δηλαδή αυτός ο καθρέφτης του ρολογιού, όταν φτάσει ο δείκτης εδώ, είμαι σίγουρος ότι θα έχετε τελειώσει».
Παρέχουμε ενδείξεις σχετικά με την προσβασιμότητα της εργασίας για το παιδί σε σχέση με τις ικανότητές του (αν είναι αληθινές).
«Αυτή η εργασία μοιάζει πολύ με αυτήν που κάνατε χθες, προσπαθήστε να θυμηθείτε πώς έγινε, θυμάστε πόσο ικανοποιημένοι ήσασταν όταν την ολοκληρώσατε; μπορείς να το κάνεις γαλήνια, είσαι απόλυτα ικανός ακόμα και χωρίς τη βοήθειά μου».
Η ικανότητα διατήρησης της προσοχής στην εργασία στα παιδιά συχνά συνδέεται με τα επίπεδα αυτο-αποτελεσματικότητας, δηλαδή το πόσο καλά νιώθω ότι μπορώ να ανταπεξέλθω στην εργασία. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να οργανώσουμε εργασίες και δραστηριότητες που είναι προσβάσιμες στο παιδί αλλά αρκετά προκλητικές ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί τον εαυτό του («Μπορώ να τα καταφέρω λίγο καλύτερα από χθες»).
βιβλιογραφικές αναφορές
από τη Sara Pezzica Ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια Διδάκτωρ αναπτυξιακής ψυχολογίας Πρόεδρος της ιταλικής ένωσης διαταραχών προσοχής…
Τι είναι το άγχος και πώς εκδηλώνεται; Ο καθένας από εμάς στη ζωή έχει βιώσει,…
από Sharon Puccio - Ψυχολογία, Ειδική Θεραπείας Μονής Συνεδρίας - Η επιστροφή από τις καλοκαιρινές…
από τους Gioele Cedro και Sharon Puccio - Ψυχολόγοι σύντομης παρέμβασης που εκπαιδεύτηκαν στη θεραπεία…
Τι είναι η μνήμη; Η μνήμη αφορά όλα όσα θυμάστε, όπως και η ικανότητά σας…
Το άρθρο προέρχεται από δημοσίευση της Δρ. Emanuela Malorgio Εθνικός συντονιστής της Ομάδας Μελέτης Ύπνου…